LATINSKA ĆUPRIJA - SVEDOK BURNE ISTORIJE I ZAŠTITNI ZNAK LJUBOVIJE I PODRINJA

Opština Ljubovija se nalazi na krajnjem zapadnom delu Srbije a sama teritorija je zapravo deo šire regionalne administrativne jedinice, Mačvanskog okruga ka kojem gravitira u ekonomskom, privrednom i kulturnom pogledu. Ljubovija je danas prepoznatljiva po brojnim turističkim destinacijama, prirodnim lepotama i  fascinantnim pejzažima, ali i brojnim skrivenim mestima i građevinama koje nam je duga i raznolika istorija ovog prostora ostavila. Smeštena na razmeđu značajnih puteva i Ljubovija je poput drugih mesta u Podrinju kroz istoriju bila centralno mesto važnih društvenih zbivanja. 

Među brojnim interesantnim lokalitetima koji se mogu posetiti i obići naročitu pažnju turista privlači čuveni Rimski most ili Latinska ćuprija, kako ga često nazivaju stanovnici ovog kraja. Most se nalazi na reci Ljuboviđi i datira još iz vremena starih Rimljana. "Latinska ćuprija" se zapravo nalazi na nekadašnjem karavanskom putu prema Valjevu, gde se i danas u netaknutoj prirodi i blizini čiste reke može odmarati, uživati ali takođe i pecati i šetati. Sadašnji izgled most duguje vremenu Osmanskog carstva kada je imao itekako značajnu i višestruku funkciju. Rimski most na reci Ljuboviđi jedan je od retkih starih kamenih mostova sačuvanih u Srbiji, za koje se smatra da su građeni 60-ih godina starog veka. Taj most spaja i dve opštine, Ljuboviju i Osečinu i danas osim istorijske važnosti predstavlja i popularnu turističku atrakciju.

Čitava istorija ovog podneblja, kako same Ljubovije tako i Podrinja u celosti, bila je obeležena raznolikim, burnim događajima i neprestanim borbama i osvajanjima. Područje je preotimano od plemena koja su na ovim prostorima obitavala. U vreme Rimske dominacije, praktično od početka naše ere, čitav ovaj kraj je pripadao provinciji Dalmaciji a  nadzor nad dobro poznatim rudnicima vršen je iz susedne Domavije (danas Srebrenica). U to vreme reka Drina nije bila nikakva granica već je predstavljala sponu između krajeva sa jedne i druge strane reke. Rimski Most vekovima odoleva zubu vremena a pretpostavlja se da su ga gradili Rimljani u nameri da premoste reku koja se nalazila na raskršću puteva koji su vodili u tri pravca: ka starom gradu Orlovine sa jedne, Soko gradu sa druge strane, i Sirmijumu koji je bio prestonica rimske provincije Donje Panonije.

Od podele Rimskog Carstva 395. godine granica je išla upravo rekom Drinom, pa je ovaj kraj pripao Istočnom Rimskom Carstvu tj. Vizantiji.

Most je visok 5,5 metara. Zidan je od kamena sedra koji je vezivan metalnim klamfama, a zatopljen olovom, zbog čega je, veruju, i ostao sačuvan, naročito nakon poplava 2014. godine kada je oštećena leva strana mosta. Zbog svojih godina, ali pre svega zbog izuzetne lepote, Rimski most nezaobilazno je mesto turista koji dolaze u taj kraj.

U vreme seobe naroda, kada na ove prostore dolaze i Sloveni vladala je opšta nesigurnost, pa je na sceni neretko dolazilo do promena pripadnosti ovih krajeva između Vizantije i novodoseljenih naroda. Jedno vreme ovaj kraj je potpadao čak i pod vlast ugarskih kraljeva. Slabljenjem Nemanjićke vlasti jedno vreme čitavo područje oko Drine, poznatije kao Azbukovica je pripadala Nikoli Altomanoviću, a potom su ove krajeve preuzeli knez Lazar i njegovi potomci. Padom Despotovine 1459. godine trajnije vlada ovim krajevima Otomanska Imperija. U XV i XVI veku ovaj kraj je pripadao delom nahiji Osat, a delom sokolskoj nahiji, da bi nešto kasnije postao sastavni deo  samo sokolske nahije smederevskog sandžaka.

Područje je dočekalo oslobođenje od Turaka 1834. godine. Njihovim iseljavanjem (iz Soko grada 1862. godine) postaje granična oblast i  odmah se inicira otvaranje prelaza, skele. Godine 1837. započinje izgradnja kontumaca (karantina), osmatračnice, sanitetske ustanove i magacina za robu, čime se postavljaju urbanističke osnove novog naselja – Ljubovije, "usred polja Drabića". Samo 23 godine kasnije Ljubovija postaje sresko mesto, a ukazom namesnika knjaza Milana M. Obrenovica, od 3. juna 1871, biva proglašena za varošicu. Naredni period obeležili su srpsko-turski ratovi kao i katastrofalna poplava 30. oktobra 1896. godine. Za Ljuboviju ostade zapisano: "I dok bi okom trepnuo, varošica beše sva pod vodom. Silna bujica odnese sve što je dohvatila." Vredni žitelji Ljubovije obnavljaju svoje naselje na novoj lokaciji, uzvišenju zvanom Jabučje, gde se i danas nalazi.

No, dalji napredak ponovo usporavaju ratovi, najpre balkanski, zatim Prvi svetki rat u kojima je ovaj kraj najviše pretrpeo. Sudbina je htela da se Ljubovija i Podrinje "nađu" prvi na udaru svih napada austrougarske vojske na Srbiju. U periodu između dva rata, opustošeno područje je zadesila i ekonomska kriza. U periodu poratne izgradnje, razvoj ove sredine usporava mogućnost izgradnje velike hidrocentrale (Velika Dubravica), koja bi Ljuboviju potopila svojom akumulacijom, te se ovde godinama nije ništa gradilo. Tek u osmoj deceniji prošlog veka Ljubovija započinje nešto brži razvoj industrije. Upravo u ovom periodu obavljeni su osnovni radovi na sanaciji Rimskog Mosta i to od 1985. godine, a od 1983. godine Latinska Ćuprija se nalazi pod zaštitom Republike Srbije, kao spomenik kulture od velikog značaja.

Rimski most danas najviše pohode ljubitelji prirode, biciklizma, planirari koji na svojim rutama obavezno zastaju na ovom mestu a u poslednje vreme sve češći posetioci su i sakupljači lekovitog bilja.

Rimski most ili latinska ćuprija potpuno je rekonstruisan 2016. godine, i ovo je jedan od 128 arheoloških lokaliteta na teriotirji Azbukovice, Podgorine i Rađevine.